Κεφάλαιο 3

Αν κάποιος προσπαθούσε να δώσει μια ερμηνεία στη φράση «εσωτερική επικοινωνία»  αυτή θα ήταν ίσως «η διαδικασία ανταλλαγής μιας πληροφορίας ανάμεσα σε ένα σύνολο ατόμων που λειτουργούν ως ομάδα με έναν κοινό στόχο μέσω ενός κοινού κώδικα συμβόλων, σημάτων ή συμπεριφορών». Παρ’ όλ’ αυτά, ιδίως όταν αναμειγνύονται πολλά διαφορετικά μεταξύ τους άτομα διαφορετικών ηλικιών, ρόλων και ιδιοτήτων, η ανταλλαγή πληροφοριών στο πλαίσιο των ΑΔΟ ίσως να μην είναι τόσο αποτελεσματική και να εγείρει δυσκολίες. Σε μια τέτοια περίπτωση, η κακή επικοινωνία μπορεί να οδηγήσει στις εξής καταστάσεις:

• Τα μέλη της ομάδας κάνουν υποθέσεις και δημιουργούν προσδοκίες βασισμένες σε λανθασμένες ή παρερμηνευμένες πληροφορίες.
• Δημιουργούνται κλίκες που αποκλείουν ορισμένα άτομα.
• Προκαλούνται εντάσεις ανάμεσα στα μέλη της ομάδας και δημιουργείται ένα περιβάλλον ανασφάλειας και αστάθειας.

Πρώτα και κύρια, πρέπει να αναγνωρίσουμε τις ιδιαιτερότητες των ΑΔΟ για να επιλέξουμε στη συνέχεια την κατάλληλη επικοινωνιακή προσέγγιση προς τους συμμετέχοντες. Οι ΑΔΟ προσφέρουν ένα ελεύθερο και μη-τυπικό περιβάλλον στους συμμετέχοντες, με λιγότερες τυπικότητες, βασισμένο στην ανάπτυξη σχέσεων και στενής συνεργασίας ανάμεσα στα μέλη μιας ομάδας και τους επικεφαλής της.

Υπό αυτήν την έννοια, η επικοινωνιακή προσέγγιση μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική αν έχει έναν προσωπικό χαρακτήρα που επιτρέπει τη διάδραση μέσα από ένα συναισθηματικό πρίσμα και με βάση τη διαπροσωπική σύνδεση και περιλαμβάνει την προφορική έκφραση επιθυμιών αλλά και τη μη λεκτική επικοινωνία. Αυτό, σε συνδυασμό με το κλίμα εμπιστοσύνης μέσα στην ομάδα, μπορεί να οδηγήσει πιο εύκολα σε μια πιο διπλωματική και αποτελεσματική εσωτερική επικοινωνία.

Όμως, πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι αποτελεσματική επικοινωνία μέσα στην ομάδα στο πλαίσιο του ΟΑ; Ορίστε μερικά μυστικά που μπορεί να σας φανούν χρήσιμα:

(a) Εντοπίστε και επιλύστε τις εντάσεις εγκαίρως

Αν και ακούγεται λογικό και αυτονόητο, το να εντοπίσετε ότι ΥΠΑΡΧΕΙ κάποιο πρόβλημα είναι η αρχή του τέλους για κάθε άβολη κατάσταση. Μερικά προβλήματα ξεκινούν από απλές παρανοήσεις, αλλά αν δεν εντοπιστούν και αντιμετωπιστούν εγκαίρως, ίσως μετατραπούν σε σοβαρά προβλήματα με απρόβλεπτες συνέπειες. Με άλλα λόγια, όχι μόνο ο επικεφαλής της ομάδας, αλλά και τα ίδια τα μέλη της, θα πρέπει να ενθαρρύνονται να εντοπίζουν οποιαδήποτε προβληματικό σημείο το συντομότερο, ώστε να επιλύεται πριν επεκταθεί και επηρεάσει σοβαρά και άλλα μέλη ή και ολόκληρη την ομάδα.

(b) Προσδιορίστε ρόλους και αρμοδιότητες

Όπως κάθε σύνολο ατόμων, έτσι και η ομάδα των ΑΔΟ σας αποτελείται από άτομα με διαφορετικές προσωπικότητες και τάσεις συμπεριφοράς. Ωστόσο οι ΑΔΟ είναι λίγο πιο περίπλοκες, αφού δεν είναι μόνο οι διαφορετικές ηλικιακές ομάδες που πρέπει να συμβιβαστούν και να συνεργαστούν, αλλά έχουμε και στενές διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ των μελών (κηδεμόνες και παιδιά), γεγονός που μπορεί να οδηγήσει εύκολα σε ανεπιθύμητες αντιδράσεις μεταξύ τους εξαιτίας των χαλαρών ορίων. Ποιος άραγε πρέπει να διευθύνει αυτήν τη μικτή και πολύχρωμη ορχήστρα; Εσείς φυσικά! Θα πρέπει από την πρώτη στιγμή να αξιολογήσετε τη δυναμική της ομάδας και να διασφαλίσετε ότι και οι δύο ομάδες (ενήλικες και παιδιά) αντιλαμβάνονται ότι εσείς βάζετε τους κανόνες και πρέπει να σεβαστούν τις δικές σας αποφάσεις ως επικεφαλής, ενώ όλες οι άλλες ιδιότητές τους θα πρέπει να μείνουν εκτός γηπέδου. Φροντίστε να κατανοήσουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους και ότι θα πρέπει να προσεγγίσουν εσάς για οποιοδήποτε ζήτημα και όχι να το λύσουν μόνοι τους λόγω της οικογενειακής σχέσης που τους συνδέει.

(c) Δείξτε αυτοπεποίθηση και σοβαρότητα

Για να καταφέρετε το προηγούμενο βήμα, όμως, είναι σημαντικό να παρουσιαστείτε ως ηγετική φυσιογνωμία μέσα στην ομάδα. Θα πρέπει να προσδιορίσετε σωστά και τον δικό σας ρόλο και να σιγουρευτείτε ότι όλοι τον καταλαβαίνουν και τον αποδέχονται. Φυσικά, δεν αρκεί μόνο να το πείτε, αλλά και το πώς θα το πείτε. Αναβαθμίστε τις δεξιότητές σας στην παρουσίαση μιλώντας καθαρά και με σταθερή φωνή, διατηρήστε οπτική επαφή και ακούστε προσεκτικά ό,τι έχουν να σας πουν τα μέλη της ομάδας σας. Πάνω απ’ όλα, όμως, να είστε έτοιμοι να απαντήσετε στις ερωτήσεις τους, να τους καθοδηγήσετε στη διαδικασία των ΑΔΟ και να νιώθετε σίγουροι για τον ρόλο σας στην ομάδα. Δεν πρέπει μόνο να είστε επικεφαλής, αλλά να φαίνεστε κιόλας!

(d) Δημιουργήστε ένα ασφαλές, ανοιχτό και ευπρόσδεκτο περιβάλλον

Είναι σημαντικό για κάθε ομάδα να λειτουργεί σε ένα κλίμα αποδοχής που επιτρέπει στα μέλη της να εκφράζονται ανοιχτά, να μοιράζονται τα θέματά τους και να εισακούγονται. Η εμπιστοσύνη και ο σεβασμός είναι καίρια σημεία, αφού επιτρέπουν στα μέλη να συμμετέχουν ενεργά και να απολαμβάνουν τη διαδικασία των ΑΔΟ. Να θυμάστε ότι οι ΑΔΟ δεν έχουν καμία σχέση με τις τυπικές μορφές μάθησης και διάδρασης, προσπαθήστε να εντάξετε ενεργά όλα τα μέλη σε διάφορες διαδικασίες, ακούστε τις ανάγκες τους και αφήστε τους να εκφραστούν χωρίς τον φόβο της επίκρισης. Έτσι όλα τα μέλη θα νιώσουν ευπρόσδεκτα και θα σεβαστούν το ένα το άλλο και η επικοινωνιακή σας προσπάθεια θα γίνει πιο εύκολη και αποτελεσματική.

(e) Ενθαρρύνετε την αξιολόγηση

Ακούστε, ακούστε, ΑΚΟΥΣΤΕ! Το να ακούσετε τι έχουν να σας πουν οι συμμετέχοντες σχετικά με το πώς λειτουργεί η ομάδα είναι σημαντικό για διάφορους λόγους. Αρχικά, τους επιβεβαιώνετε ότι η γνώμη τους μετράει και έτσι τους ενθαρρύνετε να συμμετέχουν περισσότερο, φαίνεται ότι τους εκτιμάτε και δημιουργείτε ένα ομαδικό πνεύμα. Επίσης, με τον τρόπο αυτό αυτόματα τους κάνετε να ανταποδώσουν το ίδιο σε εσάς και κερδίζετε την προσοχή τους. Πάνω απ’ όλα, όμως, είναι ο μόνος τρόπος να εντοπίσετε τα προβληματικά σημεία και τις αδυναμίες στη λειτουργία της ομάδας σας από μέσα, ακόμα κι αν σας είχαν ξεφύγει κάποιες λεπτομέρειες νωρίτερα. Η αξιολόγηση είναι ο πιο άμεσος τρόπος να μάθετε εκ των έσω τι πραγματικά συμβαίνει και θα σας βοηθήσει να βελτιώσετε τη δουλειά σας και να κάνετε τις απαραίτητες αλλαγές.

(f) Αναγνωρίστε την προσπάθεια

Ένα απλό «μπράβο», «καλή δουλειά», «συγχαρητήρια», ένα ενθαρρυντικό χτύπημα στην πλάτη, ένα «κόλλα πέντε» ή όποιο άλλο εσωτερικό σήμα ή χειρονομία της ομάδας σας είναι σημαντικά για να επιβεβαιώσετε στα μέλη της ότι η προσπάθειά τους αναγνωρίζεται και εκτιμάται. Αυτή η απλή συμβουλή θα κάνει τα μέλη της ομάδας σας να νιώσουν σημαντικά και θα τους ενθαρρύνει να μείνουν συγκεντρωμένοι στην ΑΔΟ σας, ενισχύοντας ταυτόχρονα το ομαδικό πνεύμα και το αίσθημα της προσωπικής ικανοποίησης.

(g) Επαναξιολογήστε και κάντε αλλαγές

Ακόμα και αν έχετε επιλέξει το πιο κατάλληλο επικοινωνιακό στιλ για την ομάδα σας και ακόμα κι αν φαίνεται αποτελεσματικό στην αρχή, τα πράγματα αλλάζουν. Η καλύτερη λύση για να αποφύγετε τις άβολες συνέπειες μιας τέτοιας αλλαγής είναι να μην επαναπαύεστε ποτέ! Επαναξιολογήστε το στιλ σας, αναλογιστείτε ότι έχει συμβεί και προσκαλέστε τα μέλη της ομάδας σας να συμμετάσχουν κι αυτά στη διαδικασία. Έτσι κι αλλιώς…δεν διαφέρει σε τίποτα από μια ανάλυση μετά τον αγώνα, και ΣΙΓΟΥΡΑ αυτό ξέρετε να το κάνετε πολύ καλά! J