Κεφάλαιο 3

Μερικές φορές όσο σκληρά κι αν προσπαθεί κανείς να προλάβει κάποιες άβολες καταστάσεις και να λειτουργήσει προληπτικά, η κρίση δεν μπορεί να αποφευχθεί. Στις ΑΔΟ αυτό μπορεί να συμβεί σε διάφορες περιπτώσεις και να αφορά περισσότερες ομάδες-στόχους. Μπορεί να συμβεί μέσα σε μία ομάδα-στόχο (μεταξύ κηδεμόνων, μεταξύ παιδιών) ή ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες-στόχους (κηδεμόνας-παιδί, κηδεμόνας-προπονητής, παιδί-προπονητής). Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι απαραίτητη η ικανότητα διαχείρισης κρίσεων. «Διαχείριση κρίσης είναι η διαδικασία αντιμετώπισης διαφωνιών και διαμαχών ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα μέρη. Στόχος είναι η ελαχιστοποίηση των αρνητικών παραγόντων που επηρεάζουν την κρίση και η ενθάρρυνση των συμμετεχόντων να φτάσουν σε μια συμφωνία. Η επιτυχής διαχείριση κρίσεων έχει ως αποτέλεσμα ένα αμοιβαία ωφέλιμη εξέλιξη που γίνεται αποδεκτή από κάθε μέρος».[1] Με απλά λόγια, είναι η διαδικασία χειρισμού μιας διαφωνίας προσπαθώντας να μειώσουμε τις αρνητικές και να αυξήσουμε τις θετικές πλευρές της, καταλήγοντας σε μια συνθήκη επικερδή για όλους.

Πριν επιχειρήσετε να αντιμετωπίσετε μια τέτοια κατάσταση, είναι σημαντικό να προσπαθήσετε να απαντήσετε σε τρία κρίσιμα ερωτήματα:

• Ποιος είναι ο τρόπος σκέψης και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ατόμων που εμπλέκονται στη διαμάχη;? Προφανώς κάθε άτομο έχει τη δική του προσωπικότητα και θέλει διαφορετικό χειρισμό. Φυσικά, δεν μπορείτε να μπείτε στη διαδικασία βαθιάς ψυχολογικής ανάλυσης κάθε ατόμου, ωστόσο μια γενική εικόνα της προσωπικότητάς τους είναι αρκετή. Αρχικά, θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας την ηλικία του: μιλάμε για ενήλικες ή εμπλέκονται και παιδιά; Και ποιας ηλικίας; Ποια είναι η σχέση μεταξύ των δύο μερών και πόσο καλά γνωρίζονται; Είναι η πρώτη φορά που τα δύο μέρη εμπλέκονται σε μια τέτοια κατάσταση ή είναι ένα επαναλαμβανόμενο φαινόμενο; Όλες αυτές οι απαντήσεις –και όποια άλλη μπορεί να θεωρήσετε σημαντική ή κατάλληλη στην περίπτωσή σας- θα σας βοηθήσουν να αναπτύξετε μια αποτελεσματική προσέγγιση που θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
• Πόσο ευαίσθητο είναι το θέμα της διαμάχης; Εννοείται ότι δεν αντιμετωπίζονται όλα τα ζητήματα με τον ίδιο τρόπο και εσείς, ως προπονητές και γυμναστές, είστε υπεύθυνοι να αξιολογήσετε την κατάσταση και να το προσεγγίσετε με τον πιο κατάλληλο και αποτελεσματικό τρόπο. Μερικές διαμάχες μπορεί να είναι εντελώς επιφανειακές και να ανακύπτουν εξαιτίας της έντασης του παιχνιδιού, του ανταγωνισμού, μικροπαρεξηγήσεων ή απλώς κακής διάθεσης. Άλλες πάλι μπορεί να έχουν βαθύτερες ρίζες και να συνδέονται με ευαίσθητες αιτίες που χρειάζονται πολύ λεπτότερο χειρισμό. Ιδίως αυτές που αφορούν την πνευματική κατάσταση, την προσωπικότητα, ζητήματα υγείας, ηθικής, τις προσωπικές αξίες ή άλλα ευαίσθητα προσωπικά ζητήματα. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να διασφαλίσετε ότι και τα δύο μέρη είναι προστατευμένα και αντιμετωπίζονται με διακριτικότητα και σεβασμό. Για παράδειγμα, στο πρώτο σενάριο η κρίση θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί ενώπιον όλων και να είναι και ένα μάθημα για τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας ή να θέσει τις βάσεις για νέους κανόνες μέσα στην ομάδα. Στη δεύτερη περίπτωση, όμως, ίσως θα έπρεπε να λυθεί ιδιωτικά ή με την υποστήριξη κάποιου ειδικού.
• Ποιες είναι οι συνέπειες αυτής της κρίσης; Είναι σημαντικό να είστε καλά προετοιμασμένοι και να κατανοήσετε ακριβώς τι μπορεί να διακυβεύεται εξαιτίας της κρίσης αυτής, αλλά και μετά την επίλυσή της. Εξερευνήστε πιθανούς κινδύνους, σκεφτείτε όλες τις θετικές και αρνητικές συνέπειες, αξιολογήστε τες εκ των προτέρων και προσπαθήστε να διασφαλίσετε ότι θα επιλέξετε να χειριστείτε την κατάσταση με τον πιο κατάλληλο τρόπο. Θα πρέπει πάντα να θυμάστε ότι κάθε κρίση δεν αφορά πάντα μόνο τα άτομα που εμπλέκονται άμεσα σ’ αυτήν – ίσως επηρεάσει και την υπόλοιπη ομάδα, διαταράξει τη δυναμική της ή ακόμα και να κλονίσει την εμπιστοσύνη και τη συνοχή της ομάδας σας. Είναι προτιμότερο να είστε καλά προετοιμασμένοι και να έχετε ένα εναλλακτικό πλάνο, από το να εκπλαγείτε δυσάρεστα με απρόβλεπτες καταστάσεις.